سرگذشت فرش از پازیریک تا نانو

سرگذشت فرش از پازیریک تا نانو

در این مقاله قصد داریم تا درمورد سرگذشت فرش از پازیریک تا نانو صحبت کنیم.

پیدایش هر ذوق وهنری در جامعه به پیشینه تاریخی ورسومات زندگی واتفاقات پیرامون  وابسته است. از جمله هنر هایی که همین ملاک ها را دارد ،فرشبافی است که ذوق وهنر وعلاقه ورسومات جاشنی ان شده اند تا بتواند خود را مطرح کنند.ابتدا فرش دست بافت وسپس فرش ماشینی متولد شده است.

در باب تاریخ تولد فرش اطلاعاتی  دقیق وجود ندارد،انچه در این مورد دردست است این است که هنرهایی مثل نمد بافی ،جاجیم بافی و سبد بافی از ابتدا وجود داشته وسپس فرش پدید آمده است. فرش هایی که از زمان قدیم به جای مانده همه طرح های ساده و عمدتا ذهنی هستند که بیشتر ازجهت تامین فرش زیرپای خود بافنده  بوده است. برخی ازمورخان معتقدند که اولین بار فرش درمصر بافته شده ومتولد مصر است ،اما بعدها پروفسور رودنکر در کوههای سیبری فرشی را یافت وبه این ترتیب نظرات دیگر را باطل کرد.  گمان می کردند که مهد فرش بافی از سواحل رودنیل ودجله وفرات به آسیای مرکزی تغییر مکان داد اما مهد فرش ایران بوده است. ا فرشبافی درایران در دوره صفویه به اوج هنر خود رسیده وحتی در زمینه هنرهای دیگر مثل کاشیکاری  نیز در دوره اوج خود بوده است. شاه طهماسب خوداز طراحان فرش بود وعلاقه به هنر داشت از این رو در تبریز جلسه ای تشکیل داد وطراحان را فراخواند و کمک بسیاری به انها کرد.شاه عباس نیز در دوره خود کارگاهی در اصفهان بنا کرد که دران فرشهای دربار در آن بافته شد. این هنر اوج شکوفاشدن را دراین دوره تجربه کرد. هنر فرشبافی به اندازه ای دراین دوره پیشرفت کرد که توانست خود را به عنوان یک منبع اقتصادی معرفی کند.شاه عباس در شهر های کاشان ،مشهد،استر آباد وگیلان کارگاهی بناکرد. شاید به همین دلیل باشد که  فرش کاشان گنج پنهان کویر از قدیم تاکنون همیشه بهترین  بوده است. فرش ایرانی  همیشه سرآمد همه فرش های جهان بوده مصداق این مورداین است که فرش معروف بهارستان در کاخ تیسفون پهن است. اما اگر بخواهیم به قدیمی ترین فرش اشاره کنیم فرش بافته شده با نقش اصیل هخامنشی است که درگور یخ زده یکی از فرمانروایان سکایی در مغولستان بیرونی پیداشده است.محققین این فرش را دستبافته های پارت ها وماد ها میدانند.انها این فرش را پازیریک نامیدند .اما ایا از سرگذشت فرش در پیش از اسلام نیز اطلاعاتی موجود است؟ از این زمان شواهد کمی به جای مانده است وتنها از نقاشی های تاریخی  میتوان تجسم کرد. زیرا عمر فرش زیاد نیست وبراثر گذشت زمان  کم کم از بین میرود به همین خاطر اطلاعات بسیار کمی از زمان پیش از اسلام در دسترس است. فرش ایرانی نیز بعد از اسلام تاثیر خودرا گرفت وتفاوت بزرگ فرش های ایرانی وغربی درهمین نکته است.

اولین پادشاه ایرانی که در سزمین خودش آهن آورد و ابزار آلات ساخت هوشنگ بود.حیوانات درنده را به دستوراو کشتند تا از پوست انها لباس وفرش تهیه کنند .دوره حکوت این پادشاه به دو هزار سال پیش ازمیلاد بازمیگردد و در آنها به استفاده از پوست حیوانات به عنوان فرش اشاره شده است. (این مورد را بگویم که در زمان حال نیز فرش هایی با طرح پوست حیوانات بافته میشود وطرفداران خاص خود را دارد)

همچینین میتوان از پشم وموی حیوانات نیز فرش تولید نمود.  این مصداق تاریخی ،این نکته را یاد آور میشود که فرش ایران تاریخ چهار هزار ساله دارد .

سال پنجاهم نیز دستور داد تا ابریشم وکتان و...را به نخ تبدیل کنند وهچنین رنگ کنند. انچه که از این مورد میتوان دریافت کرد این است که زمانی که نخ دردست داشتند وبا رنگرزی نیز آشنایی داشتند پس حتما طرح هایی داشته اند تاقالی ببافند .این طرح ها براساس علایق وتفاوت های قومی وکاملا ذهنی بافت بوده است. اولین کشفیاتی که دلالت براین داردکه هنر قالیبافی در دوره مفرغ وجود داشته ،یافتن کارد قالیبافی از گورهای عصر مفرغ ترکمنستان وشمال ایران است .عصر مفرغ یا عصر برنز ،علت نامگذاری اش به این دلیل است که در این دوره برنز کشف شده ودر عصر فلزات اتفاق جدیدی رخ داده است. انچه که میتوان با آسودگی خاطر بیان کرد این است که فرشی  که از دوره هخامنشیان باقی مانده عنوان تنها سند موجود از فرشبافی ان زمان ،موردتوجه فرش شناسان  ومحققان شرقی قرار گفته است.

حتی در زمان قدیم فرش کابرد جالبی داشته است. همراه یک فرش ،گاری وابزارالات دیگر پیدا کردند وفرض را براین گذاشته اند که فرش را برسطح گاری پهن کرده اند این فرش که کاملا از پشم تهیه شده است .

بافت فرش در میان روستاییان وایلات بیشتر بر عهده زنان ودختران بوده است. اما در کارگاه های حرفه ای بافندگان مرد نیز حضور داشته اند. اما پیشرفت ایران فقط دراین مورد نبوده و توانسته خود را در زمینه تولید فرش نانو خود را مطرح کند.حال سوال اینجاست که چگونه از فناوری نانو درتولید فرش استفاده میشود؟

اکنون که صحبت از اولین بار ها در زمینه فرش  است بهتر است تا اتفاق جدیدی که در ایران در زمینه فرش افتاده است را عنوان کنم.ایران برای اولین بار توانسته فرش ضد آب ،ضد لک وضد میکروب تولید کرده ودر نمایشگاه این فرش را به عنوان محصول جدید معرفی کند.

تولید فرش با فناوری نانو

توانایی استفاده از نانو در پروسه تولید فرش زیاد است.به گونه ای که با استفده از فناوری نانو شیمی میتوان خواص جدیدی به فرش افزود.این خواص شامل ضد لک ،ضد آب،کندسوز ،ضدمیکروب وضد بو هستند.به دلیل اینکه در پروسه تولید فرش وکف پوش ها از الیاف استفاده میشود پس در پروسه تولید الیاف یا حتی رنگرزی نخ ها می توان از فناوری نانو استفاده کرد.الیافی که که در فرش استفاده میشود می تواد جز یکی از دسته های زیر باشد:

1)پلی استر

2)پلیی پروپیلین

3)نایلون

4)آکریلیک

5)پشم

6)ابریشم

7)جوت

دسته های دو وسه به صورت ذوب ریسی تهیه میشوند ولذا میتوان در بخش رنگرزی این الیاف ،خواص رنگرزی را ارتقاء بخشید.

در فرایند تولید فرش ،رنگرزی مرحله ای است که میتوان سطح الیاف طبیعی مثل پشم ،ابریشم وجوت را تغییر داد .ثبات رنگ ،خواص ضد میکروبی ،کندسوزی وضد بو خواص حاصله از افزایش قدرت رنگی است. همچنین فناوری نانواز پتانسیل بالایی برای افزایش خواص رنگی وفیزیکی الیاف مصنوعی  برخور دار است. 

برخی از خواص فرش تولید شده را میتوان با استفاده از اسپری نمودن نانو مواد بهبود بخشید.

کار برد نانو موادی مثل درخت سان ها ،سیکلودکسترینها،نانورس  وذرات فلزی از مواردی است که فناوری نانو در بهبود خواص رنگرزی الیاف است.برای اصلاح سطحی پارچه های پنبه ای،پلی استر وپشمی از سیکلودکسترین ها استفاده میشود.که همین ماده باعث می شود قدرت جذب رنگ در این نوع پارچه ها بیشتر شود وحتی ثبات شستشو داشته باشد.

اما برای اصلاح پارچه های نایلونی از نانو مواد پلی-آمیدوآمین برای بالابردن قدرت جذب رنگ استفاده میشودو همچنین خواصی مثل ضد میکروبی نیز به پارچه های نایلونی افزوده میشود.

به طور کلی اغلب کالاهایی که در معرض نور خورشید قرار میگیرند نیاز دارند تا مواد ضد پرتو فرابنفش داشته باشند تا دوام وماندگاری انها تحت تاثیر قرار نگیرد. اکسید فلزات  مثل اکسید روی به عنوان ماده ای که در برابر پرتو فرابنفش پایداری از خود نشان میدهد. بنا براین این ماده به عنوان نانوبه دلیل افزایش سطح جذب فرابنفش برای تکمیل خواص ضد میکروبی است که برای الیاف پلی پروپیلین مصرفی در فرش میتواند حائز اهمیت باشد.

مورد دیگری که در بعد سلامتی حائز اهمیت است این است که توانسته اند با فناوری نانو فرشها وکفپوش هایی تولید کنند که خاصیت ضد میکربی داشته باشد .در فرشهای که از جنس آکریلیک ،نایلون،پروپیلن ،پلی استر هستند میتوان از نانو ذراتی مثل اکسید مس نانوذرات نقره وطلا برای ایجاد این خواص استفاده کنند.این تغییرات ،اثری برشفافیت الیاف نمی گذارد.

مورد بعدی ازنظر اقتصادی مهم است. این مورد با عنوان کندسوزی یا ضد آتش است.هنگامی که نانو ذرات به خوبی  درساختار پلیمر دیسپرس شوند ،خواصی از جمله خواص حرارتی ،مکانیکی ومقاومت را در برابر آتش افزایش میابد.مقدار مواد مصرفی نانو در کابردهای تکمیلی به مراتب کمتر از موادی با ابعاد میکرو است. به طورکلی مواد نانو ساختار به کار رفته در این تکمیل  در سه دسته کلی قرار میگیرند :ترکیبات نانورس،نانو لوله های کربن ،نانو ذرات فلزی وبرپایه سیلیکون

کلام آخر

اما سخن آخر این است که کشورمان ایران روز به روز در زمینه های مختلف پیشرفت کرده است واکنون هنوز نیز درحال یشرفت است. امید است که در راه کسب دانش  همه تلاش کنیم.

مطالب مشابه

فرش ماشینی تقلبی
چهارشنبه 28 آذر 1397

فرش ماشینی تقلبی

ادامه مطلب

خرید فرش آگاهانه
چهارشنبه 28 آذر 1397

خرید فرش آگاهانه

ادامه مطلب

نکات لازم برای چیدمان زیباتر منزل
چهارشنبه 28 آذر 1397

نکات لازم برای چیدمان زیباتر منزل

ادامه مطلب

فرش مناسب منزلتان چیست؟
پنجشنبه 20 دی 1397

فرش مناسب منزلتان چیست؟

ادامه مطلب

گبه- گلیم -جاجیم
چهارشنبه 26 دی 1397

گبه- گلیم -جاجیم

ادامه مطلب

خرید مستقیم فرش از کارخانه
شنبه 29 دی 1397

خرید مستقیم فرش از کارخانه

ادامه مطلب

فرش اتاق کودک
دوشنبه 01 بهمن 1397

فرش اتاق کودک

ادامه مطلب

مرمت  یا رفو گری فرش
چهارشنبه 03 بهمن 1397

مرمت یا رفو گری فرش

ادامه مطلب

نظرات کاربران

کد امنیتی